پیش‌بینی میزان فراخوان در غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید

مقدمه: فراخوان نوزادان با آزمون‌های اولیه غیرطبیعی در غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید، اولین گام در شناسایی و درمان نوزادان هیپوتیروئید است. با توجه به اهمیت میزان فراخوان در ارزیابی هزینه ـ سود و قابل اجرا بودن برنامه غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید، پیش‌بینی میزان فراخوان می‌تواند نقش بسزایی در بهینه‌سازی تخصیص نیروها و جلوگیری از اتلاف آن ایفا نماید. این مقاله شامل بررسی روند سری زمانی میزان فراخوان نوزادان در طرح غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید است. مواد و روش‌‌ها: از فروردین 1377 تا اسفند 1380 (48 ماه) نمونه‌های خون بندناف از 8 بیمارستان و یک مرکز تسهیلات زایمانی در تهران و شبکه بهداشتی ـ درمانی دماوند بر روی کاغذ فیلتر (Whatman BFC 180) گرداوری گردید. مقادیر TSH با روش two-site IRMA اندازه‌گیری و موارد با mU/L 20 ≤ TSH فراخوان شدند. میزان فراخوان ماهانه (نسبت تعداد موارد با mU/L 20 ≤ TSH به تعداد کل تولدهای زنده هر ماه) برای 48 ماه متوالی ثبت گردید. به منظور برازش یک مدل خطی برای پیدا کردن روند میزان فراخوان، مدل‌های خطی (ARIMA) Box-Jenkins مورد ارزیابی قرار گرفتند و در انتها مدل اتورگرسیو (Autoregressive) جهت پیش‌بینی انتخاب گردید. یافته‌ها: از 29908 نمونه بندناف، 314 نوزاد دارای mU/L 20 ≤ TSH (05/1%) فراخوان شدند که از بین آنها 32 نوزاد، یعنی 10% فراخوان شده‌ها، هیپوتیروئید بودند (1 مورد در هر 935 تولد). داده‌های سری زمانی مورد بررسی، شرط نرمالیتی (716/0 = p) و ایستایی را دارا بودند. برازش حالت خاصی از مدل (3)AR نشان داد که می‌توان میزان فراخوان هر ماه (Zt) را با استفاده از میزان فراخوان سه ماه قبل از آن (3-Zt) پیش‌بینی نمود. مدل خودبازگشت (اتورگرسیو) برای این پیش‌بینی به صورت et  3-Zt 45/0  67/0 ≤ Zt به دست آمد که پارامترهای آن معنی‌دار بودند (003/0>p). نتیجه‌گیری: پیش‌بینی میزان فراخوان نوزادان از مدل اتورگرسیو تبعیت می‌نماید.